Spreuken 5:15-23
15 Drink water uit je eigen bekken, ga naar de stromen van je eigen bron. 16 Je wilt toch niet dat ze de vrije loop krijgen en de pleinen overstromen? 17 Ze zijn van jou, van jou alleen, laat niemand anders ervan drinken. 18 Moge je bron gezegend zijn, moge de geliefde van je jeugd je vreugde geven. 19 Ze is zo lieflijk als een hinde, bekoorlijk als een ree. Ze laat je altijd van haar borsten drinken, je kunt eindeloos verzinken in haar liefde. 20 Waarom, mijn zoon, zou je dan dwalen bij een lichtzinnige vrouw, je vlijen aan de borsten van zo’n afgedwaalde? 21 De HEER ziet alle wegen die een mens bewandelt, al zijn stappen slaat hij gade. 22 Wie kwaad doet, zet voor zichzelf een val, hij raakt verstrikt in de koorden van zijn zonde. 23 Omdat hij weigerde te luisteren naar een wijze les, verdwaalt hij in zijn eigen dwaasheid en wacht hem de dood. (NBV)
De bron waaruit je leeft is dus niet een verzameling dorre regeltjes die je uit je hoofd moet leren en die uitmaken welke kant je opgaat. De bron van waaruit je leeft is een heldere stroom water die je verkwikt in de hitte van alledag en je energie geeft. Wie tijdens de hete dagen van de afgelopen zomer een lange wandeling gemaakt heeft weet precies wat er wordt bedoeld. Je bent blij als je af en toe een slok fris water kan nemen, dan kun je er weer even tegenaan en krijg je als het ware weer nieuwe energie. Je ziet het ook bij lange afstandslopen als de vierdaagse van Nijmegen of de marathon van Rotterdam, langs de kant staan mensen met bekertjes fris en vers water om de wandelaars en hardlopers te verfrissen en nieuwe energie te geven. Die bron is jouw bron, zo leef je volgens de Thora, maar zo hoeven anderen niet te leven volgens de Thora. Volgens de Rabbijnen is elke tekst op 70 manieren uit te leggen en elke manier is de ware. Je kunt je eigen geloof, je eigen manier van leven dus niet aan anderen opleggen, maar anderen kunnen hun manier van leven ook niet aan jou opleggen.
Dat idee dat je mensen voor de keus zet of te geloven zoals jij doet of gedood te worden is dus ook zeer on-Bijbels. Keizer Karel de Grote heeft zo geprobeerd de Germanen te bekeren, en van de buitenkant gezien had hij daarmee ook wel succes maar hij was zeer on-Bijbels bezig. In de Islam is IS op precies dezelfde manier bezig en ook binnen de leer van de Islam wordt elke dwang tot geloof in de Profeet afgewezen, net als elke dwang om het geloof in de Islam op te geven trouwens en dat laatste heeft door de eeuwen heen, sinds de kruistochten, al heel wat bloed doen vloeien. Juist die dwang tot geloven brengt je gemakkelijk tot het volgen van valse goden, het aanbidden van afgoden. In onze dagen is het mode om het geloof in de God van Israël, het leven uit de Thora, tot achterlijk te verklaren. Er is geen God en je kunt maar het beste leven volgens je eigen verstand dat je aanwijst waar jouw voordeel in het leven ligt. Materieel gewin en maatschappelijk aanzien zijn de beloningen die de aanbidding van het verstand je brengen. Tot je beseft dat je slaaf bent geworden van productie en consumptie. Dat dode artikelen nooit het geluk kunnen brengen dat levende mensen met zich meedragen.
In het gedeelte dat we vandaag lezen wordt dat het verstrikt raken in de koorden van je zonde genoemd. Je komt er inderdaad niet zo gemakkelijk meer van af. Je moet gaan inzien dat alleen vertrouwen op je eigen verstand je tot slaaf maakt van materieel gewin en maatschappelijk aanzien maar je vervreemd van de liefde voor de mensen. Die mensen lijken er voortaan alleen maar op uit om te profiteren van jouw materieel gewin zonder jou het aanzien te geven dat je volgens je verstand zou verdienen. Je verdwaalt in je eigen dwaasheid en blijft met dode dingen in een lege dode wereld achter. Er is overigens niks tegen het gebruik van je verstand. In de Bijbel wordt je opgeroepen om God te dienen met heel je hart en met heel je verstand. Denk nooit dat Christenen of dat de Bijbel het beoefenen van wetenschap of de resultaten van de moderne wetenschap verwerpen, integendeel. De resultaten van de moderne wetenschap worden omarmt en verwelkomt als geschenken van de God van Israël. Zij die theorieën als die over het ontstaan van de aarde of de evolutie verwerpen blijven zelf steken in Heidens bijgeloof en het vergoddelijken van teksten die niet geschreven zijn met het oog op wetenschap maar met het oog op God. Niet de wetenschap is slecht maar de manier waarop mensen sommige wetenschap gebruiken, ten eigen voordeel, om macht uit te oefenen over anderen, om geweld en onderdrukking te brengen aan armen. Daar springt de Thora in, die gaat het om de Liefde voor en tussen mensen. En over liefde gaat geen wetenschap echt.